Polski katolik A.D. 2023. Komu ufa, kogo lubi, czego się obawia?

Wyniki badania ARC po raz pierwszy zaprezentowane zostały 3 grudnia, podczas międzynarodowego sympozjum „Creatio continua” na Uniwersytecie Papieskim JP II w Krakowie. W mediach zaś pochylił się nad nimi szczegółowo "Tygodnik Powszechny".

Podstawowym celem badania było określenie świadomości ekologicznej mieszkańców Polski deklarujących się jako wyznawcy katolicyzmu. Przy tej jednak okazji, dzięki pytaniom kontrolnym, udało się nakreślić poglądy tej grupy także w innych sprawach społecznych.

Badanie przeprowadzono na próbie 1005 osób zróżnicowanych pod względem wieku, płci, wykształcenia oraz miejsca zamieszkania.

Dwa pytania w największym stopniu określające hierarchię wartości polskich wiernych brzmiały: "Co jest ważne?" oraz "W pierwszej kolejności dbamy o...". W obu przypadkach na czele listy deklaracji znalazła się rodzina (odpowiednio 9,6 na 10 punktów wagi oraz 89% deklaracji troski).

Na dalszych miejscach, jeśli idzie o priorytety polskich katolików znalazły się: pokój (9,5 pkt na 10), bezpieczeństwo (9,4), zdrowie (9,2), wiara (8,8), praca i rozwój osobisty (po 8,2), inflacja i koszty życia (8,1) oraz zmiany klimatyczne (7,5). Jak zauważają przy tym autorzy, wysokie pozycje pokoju i bezpieczeństwa wynikać mogą z faktu, iż badanie przeprowadzono na ok. 2 miesiące po rosyjskim ataku na Ukrainę.

Jeśli idzie zaś o deklaracje osobistej troski, wyglądały one następująco: własna rodzina (89%), Polska (43%), rozwój osobisty (22%), przyroda (19%).

Prześledziwszy odpowiedzi na kolejne zadane respondentom pytania, dojść można do wniosku, iż deklaracje głębokiej wiary i poczucia bliskiego związku z Kościołem (odpowiednio 77 i 67%) nie zmieniają faktu, iż na wiele zjawisk dot. Kościoła znaczna część polskich katolików patrzy krytycznie.

Tak też na przykład 42% ankietowanych zgadza się, iż krytyka Kościoła jest "słuszna i uzasadniona", 38% aprobuje stwierdzenie, że "większość księży co innego mówi, a co innego robi", a 37% podziela opinię, iż "większość księży i biskupów ma nieżyciowe poglądy".

Jeszcze niższy odsetek badanych deklaruje zaufanie do najważniejszych związanych z Kościołem postaci. Największym autorytetem cieszy się tu papież Franciszek (30%), następnie św. Jan Paweł II (26%), księża w miejscu uczęszczania na msze św. (15%) oraz biskupi (8%). Zaledwie 4% respondentów postrzega jako autorytety innych duchownych, a tylko 3% - świętych i ojców Kościoła.

Zbliżając się do końca streszczenia, przyjrzyjmy się jeszcze problematyce, z myślą o której powstało wspominane dziś badanie. 93% ankietowanych wiernych zgadza się ze stwierdzeniem, że „katolik powinien dbać o przyrodę jako o dar od Boga”. Po 90% z nich podpisałoby się zaś pod tezą, iż katolik powinien "dbać o piękno otoczenia" oraz "być wrażliwym wobec natury". Co ciekawe, w tym samym punkcie "jedynie" 78% (szósty wynik) podziela opinię, iż obowiązkiem katolika jest przyjmowanie komunii świętej.

Jeśli idzie o pozostałe pytania z segmentu ekologicznego, wyniki kształtują się następująco: problem zmian klimatu ważny jest dla 61% badanych, aż 93% deklaruje osobistą troskę o środowisko. Jednocześnie, co zastanawiające, aż 80% ankietowanych nie znało sformułowania "grzech ekologiczny".

Krytycznie do proekologicznych deklaracji wiernych podchodzi jednak uczestniczący w sympozjum „Creatio continua” bp Damian Muskus. "Z przedstawionych badań wynika, że ponad 90% Polaków uznaje działania proekologiczne za niezwykle istotne. Niestety, nie widać tego w praktyce. Dość łatwo składamy deklaracje, trudniej z nich się wywiązać" - stwierdził duchowny.

***

Szczegółowe wyniki badania "Katolicyzm a ekologia" z uwzględnieniem struktury demograficznej i komentarzem dostępne są na stronie "Tygodnika Powszechnego".