Maryja karmiąca piersią? Zobacz te obrazy ukazujące macierzyństwo Matki Bożej! [galeria]

Od Piety po Madonnę pośród skał. W sztuce znajdziemy wiele uderzających przedstawień Matki Bożej. Z okazji zbliżającego się Dnia Matki zwróćmy uwagę na obrazy ukazujące macierzyństwo Dziewicy Maryi. Matka Boża jest na nich przedstawiona jako karmiąca piersią Dzieciątko. Ma to bardzo ludzki wymiar i świadczy o pokorze Maryi.

Trudno jednoznacznie określić, kiedy powstał pierwszy obraz Madonny karmiącej. Historycy sztuki są raczej zgodni, że tradycja rozpoczęła się ok. XII wieku we Włoszech i innych krajach Europy Zachodniej. Szczególnie widoczna była w Toskanii i Hiszpanii. Wcześniejszy przykład znajduje się na fresku w Katakumbach Pryscylli w Rzymie. Pochodzi z II wieku. To jedyny przykład Madonny karmiącej w sztuce starożytnej.

W sztuce średniowiecznej jednym z przykładów Madonny karmiącej jest XII-wieczna mozaika na fasadzie kościoła Santa Maria in Trastevere w Rzymie. Przedstawia Dziewicę podającą pierś Dzieciątku. Wokół Niej jest dziesięć kobiet. Osiem z nich ma na sobie królewskie stroje, dwie są ubrane zwyczajnie. Historycy sztuki uważają, że to nawiązanie do przypowieści o dziesięciu pannach. Dziesięć dziewic czeka na oblubieńca, pięć zapomina o zabraniu lampy i oliwy. Nie mogą więc spotkać pana młodego, który przybywa późną nocą.

Interesujące jest to, że zarówno Madonna, jak i Dzieciątko, nie patrzą na widza. Chrystus spogląda na Matkę Boską, Ona zaś patrzy w prawo. Kilkaset lat później ten sam temat jest przedstawiany inaczej. Obie postaci patrzą wprost na widza, a to zwiększa intymność sceny. Na słynnym złotym panelu (Luwr) Barnaba da Modena, włoski średniowieczny malarz, przedstawia Matkę Boską i Dzieciątko wpatrzonych w widza.

Autor bloga Renaissance Reframed zwraca uwagę, że choć tematem obrazów jest akt karmienia piersią, to równie ważną rolę odgrywa spojrzenie Chrystusa. Jego bezpośredni kontakt wzrokowy z widzem ma zaangażować go w tę niezwykle ludzką i fizyczną scenę.

Pomiędzy tymi dwoma układami ikonograficznymi można umieścić ołtarz z 1270 roku. Przedstawia on różne sceny z życia św. Piotra. W jednej z nich Madonna spogląda na widza, podczas gdy Dzieciątko jest wpatrzone w Nią.

Wspólną cechą wielu przedstawień Madonny karmiącej jest nacisk na fizyczność Matki Bożej. Warto tu przypomnieć Madonnę Pokorną, ikonę przedstawiającą Maryję w skromnym ubraniu.

W obu ujęciach autorzy zapraszają widzów do medytacji nad człowieczeństwem i poświęceniem Matki Bożej. Przedstawienia Madonny karmiącej symbolizują nie tylko Jej macierzyństwo wobec Chrystusa, ale też opiekuńczą miłość względem wierzących. Zdaniem historyków sztuki, obrazy miały podkreślać związek między mlekiem Matki Bożej a krwią Chrystusa.

Pośród mistrzów zajmujących się tematem, byli Rafael i (prawdopodobnie) Leonardo da Vinci. Obraz z XV wieku, którego autorstwo przypisuje się Leonardowi, przechowywany jest w petersburskim Ermitażu. Przedstawia Madonnę z miłością spoglądającą na Dzieciątko. Ono z kolei patrzy na widza przejmującym wzrokiem. Pomiędzy matką a dzieckiem znajduje się… szczygieł, co ma symbolizować przyszłą mękę.

Dzieła Rafaela różnią się od wcześniejszych przykładów. Madonna nie karmi piersią, po prostu trzyma Dzieciątko. Jednak wielu historyków sztuki zalicza je (np. obraz z 1508 roku przechowywany w National Gallery w Londynie), za jedno z przedstawień Madonny karmiącej.

Od wieków Madonna karmiąca inspirowała wiernych modlących się o poczęcie dziecka. Nuestra Señora de la Leche y Buen Parto (dosłownie Matka Boża Mleczna i Dobrego Porodu), to jeden z przykładów.

Starający się o dziecko Włosi udają się do sanktuarium Madonny Mlecznej w Guanzate, nieopodal Como. W Palestynie Grota Mleczna wzniesiona w miejscu, gdzie z ciała Dziewicy miała wypłynąć kropla mleka, nadając grocie biały kolor, przyciąga ludzi z całego świata. Na Florydzie znajduje się kaplica Mlecznej Pani zbudowana przez Hiszpanów w 1620 r. Tysiące pielgrzymów przybywa tu, by modlić się o poczęcie dziecka.