Księża ubrani na różowo? Kolory w liturgii mówią więcej, niż nam się wydaje

Wielki Post i Adwent to czas, kiedy w Kościele dominuje fiolet. Fioletowe są szaty kapłana i wystrój kościoła. Jednak uczestnicząc w liturgii łatwo zauważyć, że każdy okres liturgiczny posiada swój własny kolor. Od czego zależy ich wybór? Jaka jest ich historia i znaczenie?

W pierwszych wiekach chrześcijaństwa nie istniały zasady doboru kolorów szat w liturgii. Najbardziej cenionym był kolor biały ze względu na znak zmartwychwstania. Zestaw kolorów liturgicznych został ustalony w średniowieczu przez papieża Innocentego III (+1216). Według obowiązujących przepisów liturgicznych w liturgii rzymskiej używa się sześciu kolorów szat: białego, czerwonego, czarnego, fioletowego, zielonego i różowego.

Fiolet od wieków był uważany za kolor mądrości, barwę uczonych i lekarzy. W liturgii wyraża pokutę, powagę, ale równocześnie jest symbolem pełnego nadziei oczekiwania. Używany jest w okresie Adwentu i Wielkiego Postu. Fioletowy kolor szat pogrzebowych kieruje myśli i refleksje ku wieczności, która jest kresem i wypełnieniem chrześcijańskiej nadziei.

Biel jest w Piśmie Świętym symbolem światła, radości, znakiem zwycięstwa, czystości oraz nowego życia, które płynie z przyjęcia sakramentu chrztu świętego. Dlatego w liturgii używa się jej przy licznych okazjach. Jest obecna w Okresie Wielkanocnym i Bożego Narodzenia, w uroczystości i święta poświęcone Jezusowi Chrystusowi oraz Najświętszej Maryi Pannie, a także w święta i wspomnienia aniołów i archaniołów oraz tych świętych, którzy nie byli męczennikami.

Koloru białego używa się również podczas sprawowania sakramentów: chrztu, małżeństwa, kapłaństwa, namaszczenia chorych, a także podczas pogrzebu dzieci jako znak ich niewinności. W największe uroczystości kolor biały może być zastąpiony kolorem złotym.

Czerwień to w liturgii kolor krwi i ognia. Wskazuje na mękę Chrystusa i na ogień Ducha Świętego. Kolor czerwony jest używany w Niedzielę Palmową, w Wielki Piątek, w święto Podwyższenia Świętego Krzyża, w święta i wspomnienia męczenników, wśród których najważniejsze miejsce zajmują Apostołowie i Ewangeliści.

Jako symbol daru Ducha Świętego jest obecny podczas uroczystości Zesłania Ducha Świętego i w celebracji sakramentu bierzmowania.

Zieleń to kolor odradzającego się życia, symbol nadziei i codzienności. W liturgii używany jest w okresie zwykłym, kiedy to Kościół wspomina całe misterium Chrystusa i przypomina, że celem naszego życia jest wieczność.

Czerń wskazuje na noc i królestwo śmierci. To kolor żałoby. Przez wieki używano go w obrzędach pogrzebu i mszach świętych za zmarłych. Obecnie podczas pogrzebu częściej stosuje się kolor fioletowy podkreślający chrześcijańską nadzieję.

Róż stanowi połączenie fioletu pokuty z bielą świętowania. Kolor różowy można spotkać w liturgii tylko dwa razy w roku: w niedzielę Gaudete (III niedziela Adwentu) i Laetare (IV niedziela Wielkiego Postu). Stanowi on krótką przerwę na drodze pokuty i długiego postu oraz podkreśla radość z nadchodzącego świętowania. Można go zastąpić fioletem.

Zrozumienie bogactwa kolorów w liturgii Kościoła pozwala na bardziej świadome uczestnictwo w tajemnicy zbawienia i na głębsze świętowanie całego roku liturgicznego.