Opiekujesz się bliskim chorym na Alzheimera? Zadbaj też o siebie!

Choroba Alzheimera jest postępującą chorobą ośrodkowego układu nerwowego, która charakteryzuje się otępieniem. W zasadzie nie do końca wiadomo, skąd się bierze. Wśród czynników wymienia się m.in. tryb życia, uwarunkowania genetyczne. Trudno na pierwszy rzut oka rozpoznać objawy.

Kłopoty z koncentracją, pamięcią, problemy z wykonywaniem codziennych czynności często tłumaczy się wiekiem, zmęczeniem, nadmiarem obowiązków. Nie da się jej wyleczyć, ale można spowolnić jej rozwój. Osoby, które opiekują się chorymi, są tak naprawdę zdane na siebie. Muszą mieć wiele cierpliwości, ale i zdrowia, by sprostać trudnej sytuacji, zwłaszcza gdy mama lub tata nie rozpoznają swoich dzieci, są wobec nich agresywni i nie mają kontroli nad swoim zachowaniem.

Darek, który opiekuje się mamą już 4 lata mówi, że trudno nauczyć się z nią żyć. „To moja mama, ale jakby zupełnie inna osoba, nieraz jak nikt nie widzi, popłyną mi łzy”.

Jak zauważa Michał Gwiżdż z Małopolskiej Fundacji Pomocy Ludziom Dotkniętym Chorobą Alzheimera, kłopoty z pamięcią rozumiane jako normalna dolegliwość starszych osób to błędny stereotyp. To schorzenie to nie tylko kłopoty z pamięcią, ale także dezorientacja w miejscu i czasie.

Najprostsze czynności zaczynają utrudniać życie i stwarzają kłopoty. „Moja mama potrafiła nazywać mojego męża obcym mężczyzną lub moim kochankiem, wychodziła na podwórze albo naga, albo ubrana tylko w bieliznę, przekonując, że jednak ma na sobie odzież” – wspomina Maria. Wszelkie jej uwagi powodowały agresję, a mama Marii krzyczała, że ta chce ją zamordować.

Walka o jej godne życie zaczęła kobietę przerastać. Odczuwała objawy depresji, częściej zapadała na infekcje, obniżyła się jej odporność. Ucierpiały także jej relacje z mężem i dziećmi. Czuli się zaniedbywani. „To była opieka 24 h na dobę, bez względu na wszystko. Nie chciałam oddać mamy do ośrodka, a ona traktowała mnie momentami jak obcego człowieka. Tłumaczyłam jej zachowanie chorobą, ale mimo wszystko, sprawiało mi ogromny ból” – dodaje.

Mama Marii zmarła, a kobiecie mimo wszystko bardzo jej brakuje. Poświęcenie się opiece nad chorym powoduje, że zaczyna szwankować życie zawodowe, rodzinne, osobiste. Często jest też tak, że opieka non stop powoduje wypalenie emocjonalne i zdrowotne u opiekuna.

Ucieczki z domu czy też błądzenie, brak orientacji w czasie i przestrzeni to także jedne z głównych objawów choroby, z którymi trudno się pogodzić.

„Dziadek którejś nocy wyszedł z domu i dotarł do miejscowości oddalonej od miejsca zamieszkania o 30 km. Całe szczęście na tych częściach garderoby, które miał i często użytkował wszyliśmy naszywki z informacją o chorobie i numerem kontaktowym. Tak doradził nam psycholog” – mówi Sebastian. Okazuje się, że to był znakomity pomysł. Starszego pana przywiozła policja. „Ta choroba degraduje, wymaga ogromu cierpliwości, by nie generować konfliktów” – dodaje Sebastian.

Ważne jest też dostosowanie mieszkania do chorego i jego stopniowe adoptowanie do nowej sytuacji. Babcia Basi dobrze czuła się w pokoju wyklejonym jej zdjęciami z czasów młodości. W domu wprowadzono także codzienne rytuały, które usprawniły opiekę. Ciągle pytała, ile ma lat i dzieci, kim jest, gdzie jest jej mąż.

Jak podkreślają psychologowie, w opiece nad chorym nie należy rezygnować z pomocy innych, by w wolniejszym czasie zadbać także o swój stan. W innym przypadku irytacja i wypalenie mogą postępować.

W większych miastach Polski działają Towarzystwa Alzheimerowskie, które służą pomocą i wsparciem. Najgorsze jest fakt, że osobowość chorego jakby umiera, dawne zostaje tylko jego ciało. Trzeba rozpocząć opiekę jak nad dzieckiem, od podstaw. I liczyć się z tym, że za swój trud nie otrzymamy nieraz żadnego "dziękuję" czy nawet ciepłego gestu.