Niezwykłe ikony Bożego Miłosierdzia. To owoc pracy i modlitwy artystów z Polski i Ukrainy [GALERIA]

Ikony Bożego Miłosierdzia można było zobaczyć wiosną w krużgankach klasztoru dominikanów w Krakowie na wystawie Miłosierdzie, Eleos, Rachamim, zorganizowanej przez Fundację Dobry Grunt i warszawski Klub Inteligencji Katolickiej. Mogłam wówczas porozmawiać z kilkoma twórcami, pochodzącymi z Polski i z Ukrainy.

Znają się już dobrze – w ubiegłym roku wzięli udział w dziesięciodniowym plenerze malarskim w starym dworze na terenie Łuczanowic, wchodzących w skład jednej z nowohuckich dzielnic Krakowa. Wcześniej pielgrzymowali do łagiewnickiego sanktuarium, włączając się w modlitwę koronką do Bożego Miłosierdzia, a potem śpiewając wschodni akatyst ku czci Matki Bożej.

Kliknij w galerię i zobacz ikony Bożego Miłosierdzia oraz wypowiedzi autorów:

Zobaczyłam dzieła zrodzone z wrażliwości, kontemplacji tajemnicy Bożego Miłosierdzia oraz unikalnego spotkania z nią we własnym życiu. Artyści reprezentujący wschodnie i zachodnie chrześcijaństwo swoimi pracami przywołują miłosierdzie dla umęczonego wojnami świata. Pokazują przy tym, że jedność i harmonia są możliwe, a istniejące pomiędzy nami różnice mogą inspirować, udoskonalać, a także jeszcze lepiej wydobywać na jaw i wyrażać: prawdę, dobro i piękno.

Wydarzenie w Krakowie (wystawa ikon Bożego Miłosierdzia oraz seminarium o sztuce współczesnej w przestrzeni liturgicznej) znów było okazją do modlitwy o pokój na Ukrainie. Jeden z braci dominikanów poprowadził ją w kaplicy akademickiej, udekorowanej ikonami Jerzego Nowosielskiego. Uczestnicy modlili się psalmami oraz… ciszą.

Mateusz Środoń, koordynator wystawy, artysta plastyk, malarz ikon, wyjaśnia Aletei, jak zrodziły się polsko-ukraińskie plenery: „Na początku pełnoskalowej wojny na Ukrainie przyjechała do Warszawy nasza przyjaciółka, żona znanego malarza ikon Dmytra Horditsy, sama również je tworząca. W kolejnych tygodniach kontaktowały się ze mną inne osoby chcące pomóc artystom-uchodźcom w zawodowym odnalezieniu się w Polsce. W rozmowach z Dmytrem Horditsą i polskim malarzem ikon Michałem Płoskim pojawił się pomysł pleneru malarskiego skupiającego artystów ze Wschodu i Zachodu. Premierowy odbył się w pierwszym roku wojny i miał tytuł Oblicza Światła.

„Drugi zatytułowaliśmy Miłosierdzie, Eleos, Rachamim – kontynuuje pan Mateusz. – Chcieliśmy poznawać rozumienie Bożego Miłosierdzia trzech tradycji duchowych: zachodniochrześcijańskiej (miłosierdzie), wschodniochrześcijańskiej (greckie eleos), a także żydowskiej (hebrajskie rachamim), z której wyrastamy. Oba plenery bardzo nas zainspirowały. To cenna formuła, gdzie możemy dać sobie czas, przestrzeń i zadania, stając przed szansą na wymianę duchowych doświadczeń oraz intuicji”.

„Spotkanie osób o innej narodowości i języku stanowi ciekawe pole do rozmowy. Czasem, nawet dzięki trudnościom we wzajemnym zrozumieniu, mogą powstać nowe natchnienia” – dzieli się Mateusz Środoń.

Spójrzmy zatem na jego pracę, zatytułowaną Wznoszę me oczy ku górom. Tytuł nawiązuje do Psalmu 121. To fragment modlitwy pielgrzymów przychodzących do świątyni jerozolimskiej:

Wznoszę me oczy ku górom:
Skąd nadejść ma dla mnie pomoc?
Pomoc moja od Pana,
który stworzył niebo i ziemię.

„Te słowa przychodzą mi na myśl, kiedy patrzę na ikonę Pana Jezusa na tle góry – tłumaczy artysta. – Pan Jezus spieszy na spotkanie z człowiekiem. Ten fakt «pośpiechu», wyjścia do człowieka, był tematem naszych rozmów i motywem poszukiwań plastycznych. Konsultując się z uczestnikami pleneru, jak widzą powstającą ikonę, zapytałem, czy w jej górnej części nie jest zbyt pusto. Z powodu pewnych trudności językowych jedna z ukraińskich malarek wzięła słowo «góra» dosłownie: «Właśnie, góra, trzeba namalować tam górę». Było to dla mnie bardzo inspirujące, bo temat góry w duchowości od szeregu lat bardzo mnie porusza. Bóg często wybierał górę jako miejsce objawienia swojej Mocy. Miłosierdzie rozumiem właśnie jako działającą, przychodzącą z mocą, miłość Boga. Pomoc z wysoka”.

Prezentowane ikony Bożego Miłosierdzia zostały ofiarowane przez artystów na aukcję charytatywną Fundacji Dobry Grunt. Uzyskane fundusze wesprą organizację wyjazdów wytchnieniowych dla dzieci ukraińskich żołnierzy, którzy zostali ranni lub zginęli w obronie swojej ojczyzny.

Wypowiedzi artystów na podstawie katalogu wystawy „Miłosierdzie, Eleos, Rachamim”.