Dziesięć przełomowych deklaracji Benedykta XVI

Prawdopodobnie mniej zręczny w rozgrywkach z mediami niż jego poprzednik Jan Paweł II i jego następca Franciszek, papież Benedykt XVI czasem potrafił jednak znaleźć słowa piętnujące wyskoki współczesnego społeczeństwa czy Kościoła. Zdarzało się, że jego wypowiedzi wywoływały sprzeciw mediów albo pełne zgorszenia i nawet gwałtowne reakcje. Redakcja I.MEDIA zapamiętała dziesięć ważnych oświadczeń niemieckiego papieża.

Wiele osób wyraża się dziś z uznaniem o postawie Benedykta XVI wobec skandalu pedofilii w Kościele, plagi, którą papież chciał piętnować za wszelką cenę. W kwietniu 2008 roku, w samolocie, lecąc do Waszyngtonu, zapytany o nadużycia seksualne popełnione przez pewnych amerykańskich księży, papież wyraził „głębokie zawstydzenie" tymi czynami. „Całkiem wykluczamy pedofili ze świętej posługi” - dodał.

„W miejscu takim jak to brakuje słów, a w przerażającej ciszy serce woła do Boga: Panie, dlaczego milczałeś?” - Benedykt XVI wypowiedział te słowa w niemieckim obozie zagłady Birkenau w Polsce. Papież przyjechał tam 28 maja 2006 roku jako "syn ludu niemieckiego". Ta wizyta, podobnie jak liczne zachęcające do dialogu znaki kierowane do wspólnoty żydowskiej, określiły Benedykta XVI jako kontynuatora poczynań Jana Pawła II. Poza tym podróż ta wywarła duże wrażenie na obserwatorach ze względu na narodowość papieża i wpisanie go w poczet młodzieży hitlerowskiej wbrew jego woli.

„Wprowadza się dyktaturę relatywizmu, która nic nie uznaje za ostateczne i za najwyższą miarę uważa tylko swoje własne ego i jego pragnienia" - w homilii podczas mszy Pro eligendo Romano Pontifice, na kilka godzin przed konlawe mającym go wybrać na papieża, jeszcze jako kardynał Ratzinger przyszły Benedykt XVI wyróżnił się słowami, które wywołały burze oklasków wśród kardynałów. Jeszcze zanim został papieżem nadał ton swojemu pontyfikatowi, określając się jako „współpracujący z prawdą”, co było jego episkopalnym hasłem przewodnim. Walka z relatywizmem wyznaczyła rytm wielu jego przyszłych przemówień.

„AIDS to jest tragedia, której [...] nie można pokonać dystrybucją prezerwatyw, które wręcz zwiększają problem” - to zdanie papieża Niemca, które wypowiedział w samolocie lecąc do Jaunde (Kamerun) 17 marca 2009 roku, wywołało reakcję wielu mediów i biskupów afrykańskich. Kilka dni później Stolica Apostolska opublikowała złagodzoną wersję tej wypowiedzi. Druga część oświadczenia papieża, bardzo często wyrzucana z kontekstu, wyjaśniała tę deklarację. Według Benedykta XVI walka z AIDS to walka "podwójna": powinna ona polegać na "zhumanizowaniu seksualności, to znaczy na duchowej i ludzkiej odnowie", jak również na "prawdziwej przyjaźni, przede wszystkim z osobami cierpiącymi, przyjaźni zakładającej także ofiarę i osobiste wyrzeczenia".

„Podziału dóbr i zasobów, umożliwiających autentyczny rozwój, nie zapewni sam postęp techniczny (...) lecz potencjał miłości zwyciężającej zło dobrem". W pełni kryzysu ekonomicznego, papież opublikował swoją encyklikę Caritas in Veritate (Miłość w Prawdzie). Czterdzieści lat po encyklice Populorum Progressio, poruszającej między innymi kwestię wpływu globalizacji na ludzki rozwój, Benedykt XVI zaktualizował głos Kościoła dotyczący świata ekonomii, szczególnie dotkniętego kryzysem gospodarczym 2008 roku. Przypomniał także o wyrażaniu prawdy w ekonomii miłości i o konieczności pojmowania miłości w świetle prawdy.

„Religie nie mogą się bać właściwie pojętej świeckości, otwartej i pozwalającej każdemu i każdej żyć tym, w co wierzy, w zgodzie z własnym sumieniem" - w nagraniu wideo rozpowszechnionym 25 marca w Paryżu papież zwrócił się do francuskich chrześcijan poruszając kwestię świeckości. Rząd francuski zamierzał wówczas otworzyć burzliwą debatę na ten temat.

„Najwyższy czas zdecydowanie się przeciwstawić prostytucji kobiet i rozpowszechnianiu materiałów o treści erotycznej i pornograficznej". Jeszcze w 2011 roku, w tekście przekazanym nowemu ambasadorowi Niemiec, papież mocno podkreślił konieczność zaangażowania się Kościoła w "zasadnicze kwestie dotyczące godności człowieka". Poza potrzebą walki z prostytucją, papież poruszył inny drogi mu temat, poszanowanie wszystkich etapów życia.

„Pokaż mi, co nowego przyniósł Mahomet, a znajdziesz tam tylko rzeczy złe i nieludzkie, takie jak jego nakaz szerzenia mieczem wiary" - zdanie to, wyjęte z kontekstu, wywołało jeden z najgłębszych kryzysów medialnych w historii Watykanu. 12 września 2006 roku Benedykt XVI został zaproszony na uniwersytet w Ratyzbonie, żeby wypowiedzieć się na temat "Wiary, rozumu i uniwersytetu".

Papież emeryt zacytował słowa bizantyjskiego cesarza Manuela II Paleologa, zwracającego się do perskiego rozmówcy. Te słowa nie odzwierciedlały jego myśli, ale wpisały się w ogólniejszą refleksję na temat powiązania religii z przemocą. "Papież nie chciał interpretować islamu w kategoriach przemocy, chciał tylko stwierdzić, że interpretacja religii w kategoriach przemocy jest sprzeczna z naturą Boga" - oświadczył wtedy dyrektor Biura Prasowego Stolicy Apostolskiej, udzielając odpowiedzi na zapytania w związku z polemiką, która wywołała gwałtowne reakcje w świecie muzułmańskim.

„Zyskałem pewność, że z powodu podeszłego wieku moje siły nie są już wystarczające, abym w sposób należyty sprawował posługę Piotrową" - 11 lutego 2013 roku, wobec kardynałów zgromadzonych na konsystorzu, Benedykt XVI stał się pierwszym papieżem, który w historii nowożytnej podał się do dymisji. Zdaniem licznych obserwatorów Joseph Ratzinger tym rewolucyjnym zdaniem niewątpliwie zmienił charakter posługi Piotrowej.

„Czułem się jak św. Piotr z apostołami w łodzi na Jeziorze Galilejskim. (...) Wiedziałem jednak zawsze, że w tej łodzi jest Pan, i wiedziałem zawsze, że łódź Kościoła nie jest moja, nie jest nasza, lecz Jego. I Pan nie pozwoli, by zatonęła; to On ją prowadzi" - te słowa z ostatniej generalnej audiencji papieża zdają się zamykać jego pontyfikat w perspektywie nadziei. Kilka dni przed wyborem na papieża, 25 marca 2005 roku, jeszcze jako kardynał Ratzinger, w czasie drogi krzyżowej w Koloseum przyszły papież rozważał temat łodzi Kościoła. Jego słowa zdradzały niepokój. "Twój Kościół często wydaje się być tonącą łodzią, łodzią, która z każdej strony nabiera wody", napisał, zwracając się bezpośrednio do Chrystusa.