Z ilustracjami Chagalla, „komiksowa”… Poznaj najciekawsze i nietypowe edycje Biblii!

Od czasu XV-wiecznej Biblii Gutenberga, pierwszego w Europie wydawnictwa stworzonego za pomocą druku i wynalezionej przez niemieckiego wydawcę czcionki ruchomej, powstała na świecie niezliczona ilość edycji Pisma Świętego. Wiele z nich to prawdziwe dzieła sztuki!

Wybranie najciekawszych pod kątem edytorskim i artystycznym wydań nie jest zadaniem łatwym i pozostanie zawsze propozycją subiektywną. Mimo to zapraszamy do zapoznania się z naszym zestawieniem. Uwzględniliśmy w nim także wydania o charakterze innowatorskim.

Wydana w Wielkiej Brytanii była prawdopodobnie pierwszą na świecie edycją Pisma Świętego, w której wykorzystano rodzącą się technikę fotograficzną i zamieszczono reprodukcje 57 autentycznych, czarno-białych zdjęć wykonanych przez Francisa Fritha w teatrze wydarzeń biblijnych na Bliskim Wschodzie, od Egiptu po Palestynę. Zaprezentowano ją na jednej z pierwszych w historii wystaw EXPO, w Londynie w 1862 r. w South Kensigton. Wydrukowano jej zaledwie 170 kopii.

Ukazała się w 1960 r. w Nowym Jorku. Znalazło się w niej 96 czarno-białych i 24 kolorowych litografii ilustracji biblijnych wybitnego malarza, urodzonego w okolicach Witebska na Białorusi. Chagall stworzył je w duchu awangardowego kubizmu.

Opublikowano ją stosunkowo niedawno, bo w 2004 r. Stanowi ekskluzywne faksymile obrazkowej Biblii Oksfordzkiej stworzonej z manuskryptów z okresu pomiędzy 1230 a 1260 r. Jest bardzo bogato zdobiona, z niezwykłymi kompozycjami kolorystycznymi.

Londyńskie wydanie z 1650 r. przygotowane przez Kompanię Wydawców powstało na stulecia przed wynalezieniem komiksu. Niemniej, gdy dzisiaj ją oglądamy, widzimy uderzające podobieństwo do pierwszych komiksów, gdzie niewielkiego rozmiaru obrazki w ramkach są zilustrowane zwięzłymi tekstami. Edycja zawiera 142 takie obrazki wraz z krótkimi opisami. Wykonano ją dość osobliwą techniką – najprawdopodobniej najpierw powstała wersja drukowana, do której ręcznie wklejono kolejne miniobrazki.

Pierwotnie znajdowała się w zbiorach anglikańskiego duchownego Benjamina Kennicotta, żyjącego w XVIII w. i badającego pisma starohebrajskie. Oryginalnie była Biblią napisaną właśnie po hebrajsku, której edycja graficzna sugeruje udział artystów i ilustratorów z kultury iberyjskiej i arabskiej. Jej ilustracje są niezwykle kunsztowne i wyszukane. W 1985 r. wydano w zaledwie 500 egzemplarzach faksymile dzieła.

Jest najstarszym tłumaczeniem Biblii hebrajskiej na język kastylijski, przygotowanym finalnie w 1430 r. przez sefardyjskiego rabina Mojżesza Arragela. Bogato zdobione ilustracje wykonali do niej franciszkanie. Samo wydanie jest o tyle ciekawe, że opatrzono je komentarzami zarówno teologów żydowskich, jak i chrześcijańskich.

To tłumaczenie ukazało się 1467 r. w niemieckim dialekcie używanym w Bawarii i Austrii. Zawiera 559 do dzisiaj podziwianych ilustracji. Oryginalnie stworzono ją w 4 tomach. W 1993 r. wydano limitowane faksymile.

Ten z kolei egzemplarz jest bardzo nietypowy, gdyż znany jest głównie ze swojej okładki. Stworzyła ją… 12-letnia Sarah Saunders mieszkająca w Filadelfii w połowie XVIII w., a więc jeszcze przed ogłoszeniem niepodległości przez Stany Zjednoczone. Dziewczynka postanowiła własnoręcznie ozdobić motywami roślinnymi zwyczajne, domowe wydanie Biblii, które było używane na co dzień w jej rodzinie. Wydane zostało w Londynie w 1738 r. przez Johna Basketa.

Francuski malarz żyjący w latach 1928-1999 uchodził za twórcę zbuntowanego, a jego dzieła korespondowały z pesymistyczną filozofią egzystencjalizmu. Wyróżniały się ostrą kreską, a malarz stronił od klasycznie rozumianego piękna i harmonii. W 1954 r. w Paryżu ukazało się w oficynie Creuzevault Editeur wydanie Nowego Testamentu, w którym znalazły się ilustracje Buffeta o tematyce pasyjnej. Były one dość nowatorskie w formie, zwracające uwagę na raczej świeckie podejście do tematu męki i śmierci Chrystusa.