„Kościół siłą podtrzymującą polską jedność”. Polskie świątynie za oceanem [galeria]

Zanim największa fala polskich emigrantów na początku ubiegłego stulecia dotarła do Ameryki, już w XIX w. nasi rodacy stanowili tam liczną grupę. Określano ją mianem „czwartej dzielnicy”. Henryk Sienkiewicz, który w 1876 r. przybył do Stanów Zjednoczonych, pisał: „Główną jednak siłą podtrzymującą jaką taką jedność moralną jest Kościół i przewodniczący polscy księża”. Mówiło się nawet o polskim osadnictwie na „kresach zachodnich”.

Nowo przybyli wznosili polskie świątynie. Według badań, w latach 1870-1930 założono niemal 800 polskich parafii. W tych zamożniejszych powstawały również schroniska, przytułki, sierocińce i świetlice dla młodzieży. Działały instytucje kulturalne i kluby sportowe. A nawet banki parafialne powoływane przez duszpasterzy, które miały pomóc imigrantom stawiającym pierwsze kroki w obcym środowisku.

Co zostało z nich dzisiaj? Niektóre świątynie wciąż działają. Inne zostały przekształcone w obiekty użyteczności publicznej. Kolejne – rozebrane. Przyjrzyjmy się polskim kościołom w Michigan, Massachusetts i Minnesocie. Może odkryjecie je w czasie wakacyjnych wojaży?