Monstrancja – znak prawdziwej obecności Chrystusa

Termin „monstrancja” pochodzi od łacińskiego czasownika „montrer” (pokazywać). Jej źródła sięgają XIII w., kiedy ustanowiono święto Bożego Ciała. Od tego czasu złotnicy starają się jak najlepiej wykorzystać swoje talenty, by ofiarować Świętemu Sakramentowi, o ile to możliwe, godną jego Boskości oprawę.

Monstrancje wykonane są z cennych materiałów, złota, srebra, szlachetnych kamieni, zależnie od zasobności sponsora. Nic nie jest zbyt piękne, by „nieść” ciało Chrystusa.

Hostia umieszczana jest w szklanym naczyniu ustawionym w monstrancji. Pierwsze monstrancje miały formę skrzynki wykonanej z kryształu górskiego, umieszczonej na podporze. Ich forma zmienia się następnie w szklane cylindry ozdobione metalowymi ornamentami, przypominającymi wieżyczkę lub iglicę kościoła. Od XVII w. symbolem blasku ciała Chrystusa jest motyw słońca, który stał się bardzo powszechny. Jego promienie mogą też „wychodzić” z chmury. Podstawa monstrancji-słońca może być ozdobiona figurkami apostołów, zwierząt albo Maryi.

Przykład na zdjęciu powyżej przedstawia Trójcę Świętą, adorowaną przez anioły. Bóg Ojciec i Duch Święty jako gołąb towarzyszą Jezusowi-Hostii.

W XVIII I XIX w. w monstrancji często umieszczano figury aniołów niosących hostię. Reprezentują serafinów z Arki Przymierza i w sposób konkretny łączą Stary i Nowy Testament, podkreślając wagę ekspozycji eucharystycznej. Najbardziej znana jest monstrancja z katedry Sacré-Cœur na wzgórzu Monmartre (zdj. poniżej). Sama święta Tereska z Lisieux przyczyniła się do jej powstania, ofiarowując na ten cel złotą bransoletkę.

W XX w. formy monstrancji stają się prostsze, zredukowane często tylko do tego, co najważniejsze. Symbolika skupia się wokół częstego motywu pszenicy i winorośli albo krzyża. Od wieków, niezależnie od inspiracji twórców tych przedmiotów, miłość Chrystusa, który ofiarowuje się jako pokarm, jest zawsze w sercu adoracji.