Raport Oxfam: nieodpłatna praca kobiet pogłębia nierówności społeczne

Jak zmniejszyć globalny kryzys nierówności? Oxfam proponuje następujące sześć działań, które pomogą urzeczywistnić prawa opiekunów.

Nieodpłatna praca kobiet (m.in. opieka nad niepełnosprawnymi dziećmi i starszymi członkami rodziny) pogłębia nierówności społeczne na całym świecie – wynika z raportu opublikowanego przez międzynarodową organizację humanitarną, zajmującą się walką z głodem na świecie i pomocą w krajach rozwijających się – Oxfam. Szokujący raport pt. „Time to care“ (Czas na opiekę) został opublikowany w przeddzień rozpoczęcia Światowego Forum Ekonomicznego w Davos, który odbywał się szwajcarskim kurorcie od 21 do 24 stycznia.

Rośnie przepaść między najbogatszymi a najbiedniejszymi

Z raportu wynika, że w 2019 r. 2153 miliarderów na całym świecie miało większy majątek niż 4,6 mld ludzi na całym świecie.

Oxfam ilustruje nierówności obrazem: gdyby wszyscy usiedli na stosie banknotów o nominale 100 dolarów amerykańskich symbolizujących ich bogactwo, to dwaj najbogatsi ludzie znaleźliby się w kosmosie, a z drugiej strony absolutna większość ludzkości znalazłaby się na… krześle ustawionym na ziemi.

Jeszcze jedna ilustracja tej nierówności: gdyby odkładać 10 000 dolarów dziennie od czasu budowy piramid w Egipcie, byłaby to tylko jedna piąta średniej fortuny 5 najbogatszych miliarderów.

Organizacja zwraca uwagę na rosnącą nierównowagę w dystrybucji bogactwa. Odnosząc się do danych publikowanych przez firmę finansową Bloomberg, Oxfam zaznacza, że majątek 500 najbogatszych ludzi na świecie wzrósł w ubiegłym roku o 25 proc. Podczas gdy prawie połowa mieszkańców świata stara się przetrwać za 5,50 dolara (ok. 21 zł) dziennie lub mniej (najnowsze dane Banku Światowego).

Czytaj także:
Kilka dowodów na to, że opieka nad dzieckiem to także praca

Głównie kobiety pracują bezpłatnie

W swoim raporcie organizacja wskazuje na niesprawiedliwość w obszarze płac i podziału bogactwa między płciami, a także przedstawia analizy na przykładzie poszczególnych krajów. Według Oxfam to głównie kobiety i dziewczęta wykonują lwią część prac domowych i opiekuńczych na całym świecie bez wynagrodzenia. To w sumie ponad 12 mld godzin dziennie. Przy minimalnym wynagrodzeniu byłoby to równowartość ponad 11 bln dolarów amerykańskich rocznie.

Praca opiekuńcza ma kluczowe znaczenie dla naszych społeczeństw i gospodarki. Obejmuje opiekę nad dziećmi, osobami starszymi oraz chorymi i niepełnosprawnymi fizycznie i psychicznie, a także codzienną pracę domową, taką jak gotowanie, sprzątanie, reperacja. Bez kogoś, kto zainwestuje czas, wysiłek i zasoby w te podstawowe codzienne zadania, społeczności, miejsca pracy i całe gospodarki staną w miejscu.

42 proc. kobiet w wieku produkcyjnym jest poza zasobami płatnej siły roboczej z powodu wykonywania nieodpłatnej opieki. Dla porównania – w takiej sytuacji jest 6 proc. mężczyzn. A dziewczęta, które podejmują dużą liczbę nieodpłatnych prac opiekuńczych, mają niższe wskaźniki frekwencji szkolnej niż ich niepracujące rówieśniczki.

80 proc. prac domowych wykonują kobiety

Z około 67 proc. milionów pracowników domowych na całym świecie 80 proc. to kobiety. Tylko 1 na 10 osób wykonujących prace domowe ma równą ochronę w prawie pracy w porównaniu z innymi pracownikami. Około 50 proc. pracowników domowych nie ma zapewnionego minimalnego wynagrodzenia, a ponad 50 proc. nie ma ustawowych limitów godzin pracy. Około 90 proc. pracowników domowych nie ma dostępu do ubezpieczenia społecznego, w tym świadczeń macierzyńskich.

Czytaj także:
Macierzyństwo i praca – nie takie łatwe połączenie

Majątek 22 mężczyzn większy niż wszystkich kobiet w Afryce

Wspólne bogactwo 22 najbogatszych mężczyzn na świecie stanowi więcej niż majątek wszystkich kobiet w Afryce – zaznacza organizacja pomocy, która również analizuje różnice majątkowe między kontynentami. W odniesieniu do bezpłatnej pracy kobiet ekspert społeczny Oxfam Ellen Ehmke zwróciła uwagę na system gospodarczy, który działa przede wszystkim na rzecz bogatych mężczyzn. “Kobiety są szczególnie zagrożone ubóstwem, szczególnie w starszym wieku. Według ONZ ryzyko, że kobiety popadną w skrajne ubóstwo wzrasta, jeśli rodzą dzieci, opiekują się nimi i wychowują je” – powiedziała.

Oxfam wysuwa także wniosek, że dzisiejsze ekstremalne bogactwo opiera się również na dyskryminacji kobiet. Zdaniem organizacji obecny system gospodarczy został zbudowany przez majętnych i potężnych ludzi, którzy nadal ustanawiają zasady i czerpią lwią część korzyści. Kobiety na świecie, przeciętnie, stanowią 18 proc. składu rządów oraz 24 proc. parlamentarzystów. W efekcie – są często wyłączone z procesów decyzyjnych.

Jak zmniejszyć globalny kryzys nierówności?

Na podstawie opublikowanych wyników badań Oxfam domaga się m.in. większych inwestycji w opiekę nad dziećmi, różne placówki opieki, infrastrukturę publiczną oraz sprawiedliwy system podatkowy, który by je finansował. Organizacja pomocy apeluje również o większe wsparcie dla programów na rzecz praw kobiet i ich organizacji. Korporacje i ludzie dysponujący bardzo dużym majątkiem powinni jeszcze bardziej angażować się na rzecz dobra wspólnego. Oxfam zwraca uwagę, że przy odrobinie dodatkowego opodatkowania najbogatszych ludzi na świecie można by stworzyć miliony miejsc pracy, na przykład w dziedzinie edukacji, opieki zdrowotnej i opieki nad osobami starszymi.

Gdyby opodatkować dodatkowo 0,5 proc. bogactwa jednego procenta najbogatszych ludzi w ciągu następnych 10 lat, byłaby to kwota równa inwestycjom potrzebnym do stworzenia 117 milionów miejsc pracy w edukacji, opiece zdrowotnej i opiece nad osobami starszymi oraz w innych sektorach.

Oxfam proponuje następujące sześć działań, które pomogą urzeczywistnić prawa opiekunów i zaczną zmniejszać przepaść między nieopłacanymi i niedopłacanymi pracownikami opiekuńczymi a zamożną elitą, która najwięcej zarobiła na swojej pracy.

1Inwestowanie w krajowe systemy opieki

Aby zaradzić nieproporcjonalnej odpowiedzialności za opiekę wykonywaną przez kobiety i dziewczęta.

Źródło: KAI (tom) / Raport Oxfam “Time to care” https://indepth.oxfam.org.uk/time-to-care/