Niedziela u mamy, czyli chrześcijańskie korzenie Dnia Matki

Dzień Matki to świetna okazja, by okazać uczucia naszym mamom i podziękować im za to, że wydały nas na świat. Wiosenna uroczystość (w USA Dzień Matki przypada w drugą niedzielę maja) obchodzona jest w Ameryce od ponad 100 lat. Wcześniej istniał inny świąteczny zwyczaj, czyli tak zwana niedziela macierzysta. Jakie są korzenie tego święta?

Jak przypomina Catholic.org, korzenie Dnia Matki sięgają starożytnej Grecji, gdzie organizowano doroczny festiwal wiosenny poświęcony boginiom-matkom. Starożytni Rzymianie zorganizowali podobne wydarzenie o nazwie Hilaria, poświęcone Kybele, bogini płodności, urodzaju, wiosny i miast. Ceremonia praktykowana około 250 roku przed Chrystusem trwała trzy dni, w czasie których odbywały się parady i zabawy.

Wspomniane zwyczaje dowodzą, że pomysł dnia, w którym oddajemy cześć naszym matkom, jest starszy niż wiara chrześcijańska, jest jednak prawdopodobne, że starożytne uroczystości miały niewiele wspólnego z ustanowieniem Dnia Matki. Tym bardziej, że najwcześniejsza forma obchodzenia tego święta rozwinęła się w czasach renesansu.

W XVI wieku chrześcijanie z Wielkiej Brytanii i Irlandii wracają do swojego „kościoła macierzystego” na nabożeństwo, które odbywa się w niedzielę Laetare (czwartą niedzielę Wielkiego Postu). Określenie „kościół macierzysty” odnosiło się do parafii, w której ktoś został ochrzczony, miejscowego kościoła parafialnego, a nawet do najbliższej katedry, którą określano jako kościół macierzysty wszystkich parafii w danej diecezji.

Określenie „macierzysty” na trwałe związało się z tym zwyczajem, dlatego wkrótce dzień ten zaczęto nazywać „niedzielą u matki”. Wraz ze wzrostem popularności święta, dzień stał się wolny dla służby domowej, by także mogła przebywać z rodziną. Co ważne, dzień ten był jednym z kilku w ciągu całego roku, kiedy cała rodzina mogła się zgromadzić (pracujący często mieli kolidujące ze sobą harmonogramy, które uniemożliwiały spędzanie czasu razem).

Święto wkrótce zapisało się jako tradycyjny dzień łączący rodziny, a w nawiązaniu do matek, od których wszystko się zaczęło, a które tego dnia były otaczane szczególną pamięcią, znalazło odzwierciedlenie w nazwie. Długie spacery stwarzały dzieciom okazje do zbierania kwiatków, którymi później obdarowywały mamy, a to z kolei zaowocowało zwyczajem dawania matkom tego dnia drobnych upominków.

W Ameryce zwyczaj obchodzenia Dnia Matki sięga czasów sprzed II wojny światowej. Święto udało się ustanowić dzięki Ann Marii Jarvis, córce Ann Jarvis, która wystąpiła z ideą dnia poświęconego matkom. Ann zaczęła starania o ustanowienie święta w 1905 roku, a w 1908 roku pomysł trafił do Kongresu. Został jednak odrzucony, a przedstawiciele żartowali sobie, by ustanowić także „dzień teściowej”.

Ann nie porzuciła jednak swego celu. Po kilku latach kampanii i wysyłania goździków (ulubionych kwiatów swojej matki) prawodawcom, aby podnieść świadomość święta, Dzień Matki był obchodzony we wszystkich stanach Ameryki (stało się tak przed 1911 rokiem). 8 maja 1914 roku prezydent Wilson podpisał rezolucję, w której oficjalnie uznano drugą niedzielę maja Dniem Matki.

Na początku zwyczaj dawania prezentów z okazji Dnia Matki nie był mocno rozpowszechniony. Jednak kiedy amerykańscy żołnierze stacjonowali w Wielkiej Brytanii podczas II wojny światowej, zauważyli tradycję i przywieźli ją do Stanów Zjednoczonych. Podarunki miały dwa aspekty – uhonorowanie matek, ale też wsparcie krajowego biznesu.

Ann Jarvis nie zachwyciła się jednak komercyjnym wymiarem Dnia Matki. Jej zdaniem podarki dla mam powinny być wykonywane własnoręcznie, by odpowiednio wyrazić miłość i wdzięczność dzieci. Ostatnie lata życia poświęciła na próby usunięcia święta z kalendarza, to się jednak nie udało.

Dzisiaj Dzień Matki obchodzony jest przez wiele krajów na całym świecie: USA, Wielką Brytanię, Indie, Danię, Finlandię, Włochy, Turcję, Australię, Meksyk, Kanadę, Chiny, Japonię i Belgię. Możliwe jest jednak, że żaden z tych krajów nie rozwinąłby zwyczaju, gdyby nie chrześcijańska praktyka „niedzieli u matki”.