Chcemy nadal tworzyć dla Ciebie wartościowe treści
i docierać z Dobrą Nowiną do wszystkich zakątków internetu.
Twoje wsparcie jest dla nas bardzo ważne.
RAZEM na pewno DAMY RADĘ!
Mało kto pamięta zapewne, że pełna liryzmu kolęda „Bóg się rodzi” tak naprawdę powstała w XVIII wieku jako pieśń „O narodzeniu Pańskim”, a Franciszek Karpiński chciał nią przypomnieć ludowi o prawdach teologicznych i patriotycznych.
Chcemy nadal tworzyć dla Ciebie wartościowe treści
i docierać z Dobrą Nowiną do wszystkich zakątków internetu.
Twoje wsparcie jest dla nas bardzo ważne.
RAZEM na pewno DAMY RADĘ!
Kolęda Bóg się rodzi ma dla mnie wyjątkowe znaczenie. Jest jedną z tych, które tak naprawdę rozpoczynają święta Bożego Narodzenia. Wcześniej mogę słuchać piosenek świątecznych, czasem nawet podśpiewywać Cichą noc. Ale dopiero kiedy w moich uszach rozbrzmiewa ten znajomy rytm poloneza, zdaję sobie sprawę, że oto, po raz kolejny, napełnia mnie ta niezwykła radość – że wigilia już za chwilę, a Boże Narodzenie zaraz potem. I cały świat na chwilę zamiera w perfekcyjnej harmonii.
Bóg się rodzi
Karpiński napisał Bóg się rodzi na życzenie księżnej Izabeli Lubomirskiej z Czartoryskich, a wydał wraz z innymi pieśniami okolicznościowymi w zbiorze Pieśni nabożne z 1792 roku, w rok po ogłoszeniu Konstytucji. Stworzył je, goszcząc na dworze Branickich w Białymstoku, gdzie przebywał od 1785 roku. Co ciekawe, klamrę kompozycyjną tego niemalże liturgicznego zbioru tworzą pieśni Poranna i Wieczorna.
Poeta świadomie stworzył tekst tak silnie naładowany prawdą teologiczną, ale i o walorach edukacyjnych. Jak pisał do króla Stanisława Augusta, swoje pieśni religijne kierował do zwykłych ludzi, ludu polskiego. „Według możności pieśni moje składałem w myśli pokazania ludowi ich powinności względem Boga i bliźniego: jak mają być cierpliwymi w przypadkach, ulegającymi rządowi i powołaniu, jak kochać ojczyznę swoją”*. I to właśnie przekonanie uzasadnia obecność motywu patriotycznego w pieśni O narodzeniu Pańskim.
Niezwykłego przywiązania Karpińskiego do ojczyzny można się domyślić po przeczytaniu w jego pamiętniku reakcji na II rozbiór Polski: „Oni tam śpiewali i tańcowali, a ja to słysząc – płakałem…”.
„Bóg się rodzi” – kolęda niepompatyczna
Osobiście lubię ją za konkretność. Za tę podniosłość treści, ale surowość języka, bez upiększeń, choć z wybitnym, paradoksalnym przesłaniem, które wyrażają antynomie, oksymorony i antytezy. Nie pokazuje naiwnej, jasełkowej sytuacji, ale rysuje konkretną, szarą rzeczywistość z „bydłem, pasterzami i sianem”. A prośba o błogosławieństwo Boże nad „ojczyzną miłą” przypomina o wspólnocie narodowej i jedności ludu.
I do tej rzeczowości Karpiński dołącza esencjonalny cytat z Biblii w przekładzie Jakuba Wujka, fragment z Ewangelii św. Jana: „A Słowo stało się ciałem i mieszkało między nami”. Cytat dziś już silnie zakorzeniony w kulturze, przypominał o dobroci Boga przepełnionego miłością względem ludzi.
Pieśń O narodzeniu Pańskim to niezwykłe połączenie wartości religijnych, patriotycznych i edukacyjnych, opakowanych w lirycznej formie. Ich kumulacja stworzyła mocny i dostojny przekaz, często uważany wręcz za kolędę-hymn.
*za: M. Klimowicz, Oświecenie, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1999
Czytaj także:
„Cicha noc”, kolęda wszech czasów, obchodzi 200. urodziny!
Czytaj także:
„White Christmas”. Ten kawałek dał początek świątecznym piosenkom!
Czytaj także:
Muzyka na Adwent. Te utwory przygotują cię na Boże Narodzenie